Om te overdenken.

In een villa in Overijssel woonden acht alleenstaande moeders achttien dagen met elkaar én met hun kinderen in één huis. Zij gaven een cameraploeg de ruimte om beelden te maken van hun opvoedstijlen, hun valkuilen en successen. Op dag 18 kwam één van de kinderen huilend het beeld binnenlopen: ‘Het witte konijn is dood!’. En inderdaad; buiten lag één van de konijnen stil in de ren. De kinderen waren van slag, de moeders zochten naar een manier om hen te troosten. ‘Denk maar aan hoe schattig hij was’, zei er één tegen haar zoon, ‘aan hoe leuk zijn neus op en neer ging’. En een ander zei: ‘Het konijn is nu een sterretje in de hemel, net als oma.’ Samen versierden de kinderen een doos voor het konijn. Een grafkistje waarin ze hem samen plechtig begroeven in het grasveld naast het huis.

Niet gemakkelijk
Zo spraken deze moeders met hun kinderen over sterven. Het sterven van een dier, maar hun woorden vertelden iets over hun je met je kinderen kunt spreken over het sterven van een geliefde. Hoe pak jij dat aan? Misschien is er onlangs iemand uit jouw gezin of familie of naaste vriendenkring overleden. Een verdrietige gebeurtenis voor jouzelf en ook voor jouw kinderen. Misschien had je het gevoel je kinderen te willen beschermen tegen het verdriet, of wilde je juist alle emoties zo open mogelijk bespreken. Of misschien wilde je allebei. Met kinderen spreken over sterven is zo gemakkelijk niet.

Misschien had je het gevoel je kinderen te willen beschermen tegen het verdriet, of wilde je juist alle emoties zo open mogelijk bespreken. Of misschien wilde je allebei.

Tips
Verliesdeskundige Riet Fiddelaers-Jaspers geeft op de website achterdewolken.nl een aantal tips. Tips voor hoe je kunt spreken met een kind over sterven, tips voor hoe je om kunt gaan met een kind dat rouwt. Ze adviseert: spreek met het kind over het overlijden. Vertel wat er gebeurt is. En: betrek een kind in de voorbereidingen van het afscheid, en ook in de uitvoering daarvan. Ga met het kind afscheid nemen van de overledene. Ook als ze er tegenop zien. Vraag waar ze tegenop zien. Dwing nooit maar stimuleer wel. En: ook kleine kinderen kunnen mee naar de uitvaartdienst van een gezinslid. Zeker wanneer de dienst aangepast wordt aan de aanwezigheid van kinderen. Bij de uitvaart van opa of oma of anderen die het kind zeer nabij waren, is het aan te raden kinderen zeker vanaf een jaar of zes mee te nemen. De tips geven handvatten om aan een moeilijke en emotionele situatie van sterven en afscheid nemen vorm te geven.

Dood ben je pas als je bent vergeten

Koester de namen
In november spreken we in de onze kerkgemeenschap over sterven. We nemen afscheid van hen die stierven in het afgelopen kerkelijk jaar. We doen dat op Zondag Voleinding volgens een krachtig én kwetsbaar ritueel. We noemen de namen. En ook dát is belangrijk, als je met kinderen spreekt over sterven. Riet Fiddelaers-Jaspers adviseert: ‘Zorg dat de naam van de overledene nog regelmatig genoemd wordt in huis. Stop dierbare spullen die aan hem of haar herinneren niet weg. ‘Dood ben je pas als je bent vergeten’ zei Bram Vermeulen al.’ Daarom: koester de namen.

dominee Anne-Meta Kobes-Gerritsen

Wil je meer tips over spreken over sterven, met kinderen en jongeren? Bezoek dan deze website In de Wolken.