Omrop Fryslân | 3 januari 2021
Omrop Fryslân zendt elke zondag live een kerkdienst uit. Deze zondag is dat vanuit Trinitas in Heerenveen, met dominee Anne-Meta Kobes-Gerritsen als voorganger. Bert Kingma is de organist.
Klik hier voor de liturgie van de dienst.
De viering terugkijken en de overdenking nalezen? Dat kan hieronder.
Overdenking zondag 3 januari 2020 –
Epifanie bij Matteüs 2:1-12
Gemeente van Christus, Zoekend, gelovig mens,
De pakketbezorgers hebben het druk deze weken.
Alleen al PostNL bezorgde afgelopen week 1,5 miljoen pakketten per dag.
De meeste winkels zijn gesloten en wij bestellen massaal online zodat we onze wensen keurig bij ons thuisbezorgd krijgen.
Maar wat als we nu een pakket krijgen dat we niet hadden verwacht?
Met een inhoud waar we niet per se op zitten te wachten?
Een doos van ver, met iets onbegrijpelijks er in.
Iets dat ons opeens en onverwacht met nieuwe ogen naar de wereld laat kijken?
Als u zo’n onverwacht pakket zou ontvangen, zou u het dan snel retour zenden?
Of zou u daar juist nieuwsgierig door worden?
Maar van zo’n koning weet machthebber Herodus niets en hij wíl er eigenlijk ook niets van weten
Koning Herodus krijgt zo’n ‘onverwachte levering’: woorden, hem aangezegd door reizigers met wonderlijke gaven. Sterrenkenners zijn het, of: magiërs. En de nieuwste Friese vertaling – nog in ontwikkeling – spreekt van tsjoenders – tovenaars. Het zijn in ieder geval: vreemdelingen. Ze reizen vanuit een ander land in het Oosten, naar de hoofdstad van de macht: Jeruzalem. Daar vragen ze naar de plaats van de pasgeboren koning van de Joden. Maar van zo’n koning weet machthebber Herodus niets en hij wíl er eigenlijk ook niets van weten. Híj is koning en dat wil hij blijven ook. De onverwachte woorden van de vreemdelingen laten plotseling een nieuw licht op zijn wereldbeeld schijnen en daar zit hij niet op te wachten.
Wie is eigenlijk deze Herodus? Andere geschiedenisverhalen vertellen dat hij ook wel Herodus de Grote werd genoemd. Rond het jaar 40 voor Christus grijpt hij de macht in Judea. Hij krijgt daarbij hulp uit Rome en de Romeinen kronen hem tot koning over Judea. In het jaar 37 voor Christus vestigt Herodus zich vervolgens in Jeruzalem – het word de zetel van zijn macht.
Herodus is ook erg op die macht gesteld, zelfs zó dat hij in de laatste jaren van zijn leven enkele van zijn bloedeigen familieleden laat doden omdat hij denkt dat zij hem ten val willen brengen. Uiteindelijk sterft Herodus zelf in het jaar 4 vóór Christus. Dat klinkt u misschien vreemd in de oren, was Jezus toen al geboren? Hoe kan Herodus een rol gekregen hebben in dit verhaal van Matteüs? Aangenomen wordt dat Jezus in het jaar 6 vóór onze jaartelling ter wereld kwamen. 2 jaar voor de dood van Herodus. En zo is híj het dus die de vraag van de wijzen, over de wonderlijke geboorte, te horen krijgt. Na de dood van Herodus de Grote wordt het koningschap overgenomen door zijn zoon: Herodes Antipas, die later onder de indruk raakt van de verhalen van Johannes de Doper – maar hem toch laat onthoofden..
De wijsheid reist aan hem voorbij omdat hij zich afkeert van het vreemde.
Een boeiende geschiedenis, die de verhalen rondom Jezus’ komst in deze wereld achtergrondkleur geeft. Want: bij deze angstige machthebber Herodus de Grote kloppen dus die wijze vreemdelingen aan. De reactie van Herodus op het bezoek van de wijzen is: paniek. Hij zet zijn macht in om de onderste steen boven te krijgen. Hij raadpleegt geleerden die wellicht die koning van de Joden kunnen duiden. Wat bedoelen de vreemdelingen? En: is het onzin wat ze zeggen of schuilt daarin ook waarheid? Maar in zijn woeste poging de boodschap van licht onder de duim te houden, verliest Herodus zicht op de wijsheid. Dat de koning die de wijze mannen zochten ook voor hem een bron van steun zou kunnen zijn, die gedachte komt niet in hem op. De wijsheid reist aan hem voorbij omdat hij zich afkeert van het vreemde.
Een verhaal van een vreemde kan je anders laten kijken.
Herkent u dat? Dat je het vreemde liever voorbij laat gaan?
In onze tijd blijven we dichtbij huis als we een uitstapje maken: even naar het bos, een slag om het meer. Geen verre reizen nu en dat is heel verstandig. Maar ook in ons hoofd blijven we steeds vaker dichtbij huis. Aan de talkshowtafels ging het in 2020 vaak over onszelf. Over onze crisis, over onze aanpak, over onze zorgen, over onze – al dan niet gefundeerde – meningen. Dat is best begrijpelijk: dichtbij was en is er zoveel tumult dat er in ons hoofd bijna geen ruimte meer overblijft voor verhalen van ver. Maar zo zien we over het hoofd dat een vreemd verhaal van buiten je juist ook ruimte kan géven. Want: een verhaal van een vreemde kan je anders laten kijken. Omdat je er wijsheid in krijgt aangereikt van mensen in een andere context. Omdat het jouw hoofd even optilt en de blik zo verder kan reiken.
De profeet Jesaja schreef al eeuwen eerder: er zal een licht opgaan over álle volken. In de geboorte van Jezus wordt die boodschap herhaalt en in het Bijbelverhaal van vanmorgen zien we direct dat juist de vréémdelingen het gesprek over het licht op gang brengen. Gods woonplaats is onder de mensen en ieder mens kan er aan mee-beleven. Laten we dan ook luisteren naar wat de ander, aan de andere kant van de wereld, daarover te vertellen heeft en onze ervaringen van licht met elkaar delen.
Dat ondanks de rake woorden van Jesaja de wereldwijde verbinding tussen mensen niet altijd zonder slag of stoot tot stand zal komen, vertellen de geschenken van de vreemde wijzen. Als uiteindelijk de ster stil is blijft staan boven het huis waar Jezus en zijn moeder verblijven, geven de wijzen hen kostbare geschenken van vrolijkheid: wierrook en goud. Maar ook: mirre. De olie die werd gebruikt voor het balsemen van het lichaam van een overledene. Een vréémd geschenk voor een baby maar ook daarin schuilt licht: het is de voorbode van het cruciale slot van Jezus’ leven op aarde.
Laten we nieuwsgierig profiteren van de rijkdom die onze wereld, onze geloofsdiversiteit en onze veelkleurige mensheid kent!
Luisteren naar de vreemde is niet altijd de makkelijkste weg. Soms wil je je liever wentelen in wat al vertrouwd is. Maar dit verhaal van vanmorgen spoort ons aan het vreemde onder ogen te komen. Laten we nieuwsgierig profiteren van de rijkdom die onze wereld, onze geloofsdiversiteit en onze veelkleurige mensheid kent! Want dan kan onverwacht nieuw licht onze ogen binnenvallen, in deze vreemde, wonderfull world.
Amen
